_edited.png)
Over de rode draad, de kreukelzones en samenzijn.
Dag Annelies. Jij werkt rond persoonlijke groei bij de provincie Vlaams-Brabant, studeerde geschiedenis en cultuur in Leuven en gaf recent jouw debuut Kreukelzones uit bij De Zeef. Kan je daar iets aan toevoegen of vat dit jouw biografie goed samen?
De rode draad in die biografie is mijn zoektocht naar het verhaal. Ik ben nieuwsgierig naar wat mensen aanzet om dingen te doen, hoe ze denken over zaken, waarvan dat denken komt. Ik kijk ook met verbazing naar mijn eigen verhaal, hoe dat stroomt en verandert en hoe die verandering zich dan verhoudt tot dat waarvan ik dacht dat het mijn kern was. Het is die verbazing, die verwondering die me aanzet tot schrijven, het willen begrijpen en het omgaan met de frustratie dat er soms ook niets te begrijpen valt.
Wat is jouw persoonlijke “definitie” van poëzie?
Poëzie valt voor mij niet te vatten in een definitie. Het is licht dat een andere kijk werpt op dingen die je vanzelfsprekend vond. Het doet je anders kijken naar de dingen om je heen en naar jezelf. Het houdt je alert, laat je stilstaan en beter kijken, het houdt je vloeibaar. Christine Van den Hove, bij wie ik een schrijfcursus volgde, noemde mijn poëzie ’ bewerkt foto- of filmmateriaal: stilstaande of traag bewegende beelden met zorgvuldig of misschien juist onbewust gekozen filters ontwikkeld.’ Dat vat voor mij mooi samen wat poëzie betekent.
Stel dat een gedicht een goed gerecht zou zijn? Wat zijn dan de voornaamste ingrediënten?
De gedichten waarvan ik houd, bevatten opmerkelijke beelden, zonder te gezocht te zijn. Ik hou niet van gekunstelde constructies, van metaforen die zo uitgesponnen zijn dat je erin kan lezen dat erover nagedacht is. Ik hou van organische beelden, die je even doen opkijken van het blad, omdat ze iets in je wakker maken. Geen ingewikkeld recept dus, en geen gecompliceerde kookwijze, eerder iets dat je in de oven schuift, aan een zo warme temperatuur dat je moet knipperen met je ogen.
UIT EIGEN WERK
In het gedicht wring met mij deze dagen uit … sta ik stil bij de volgende regels
ontvouw ons als scheef geplooide origami
tot een immer verkreukeld wij
Dit sluit ook wat aan bij de titel van jouw bundel. Een kreukelzone is een bewust ingebouwde bufferzone in het koetswerk van een auto om erger te voorkomen. Gaat het in een relatie ook zo. Moet je enige schade toelaten om de schokken beter op te vangen?
Ik denk en ik vind het ook een mooi idee dat je in een relatie een grote invloed op elkaar hebt. Dat het samenzijn bepaalde lijnen, soms zijn dat kreukels, in je zijn trekt die er anders niet geweest waren. Dat kan heel eng zijn en overweldigend, maar dat toelaten en daarvoor blijven kiezen, vind ik één van de mooiste dingen die kunnen gebeuren tussen twee mensen.
Wat verderop lees ik:
beloof mij nu en nooit meer nadien
dat wij door zondagse uren zullen lopen
alsof de Noordzeedijk alleen ons toebehoort
Het roept meteen een beeld op van een paar dat heerst over een grote private ruimte. Dat gevoel. Alles is van ons en de anderen wonen elders? Maakt de liefde van ons grootgrondbezitters?
Het is net andersom bedoeld: dat je met twee een heel klein wereldje hebt, een minuscuul streepje grond van waaruit je telkens opnieuw vertrekt en naar waar je telkens opnieuw terugkeert. Omdat het genoeg is en tegelijk ook nooit helemaal voldoet. Die eeuwige spanning tussen uitbreken en je weg gaan en terugkeren en samenzijn.
In het volgende gedicht keert de belofte terug. Aan het slot schrijf je blijf bij mij op dit anderhalve bed. Ook hier wordt de de kleinst mogelijke afstand aanbevolen. Zodat je niet anders kan dan tegen elkaar aanliggen. Vandaar die kreukelzone waarschijnlijk. :)Ik sta even stil bij de volgende regel. Terwijl jij moeiteloos in mij overdeint scheur ik in lange repen. Hier wordt een afstand ongelijk overbrugd, de één lijdt schade, de ander blijft ongehavend. Virginia Woolf noemde intimiteit een moeilijke kunst. Hoe sta jij daar zelf tegenover?
Het is diezelfde spanning die ik hierboven ook benoem: de moeilijke balans tussen samensmelten en je individualiteit behouden. Ik heb de neiging om heel ver te gaan in samensmelten, tot ik besef dat ik mezelf daardoor een stukje verlies en weer terug moet naar het andere eind van het spectrum. Dat blijft een lastige evenwichtsoefening voor mij. Ik hou enorm van intensiteit, op alle vlakken in mijn leven, en zoek dat ook bewust op. Overgave aan de ander, aan het samenzijn in de liefde, is zo aantrekkelijk voor me, dat ik op die momenten vergeet dat er ook nog een ‘ik’ is. Het blijft een eeuwig zoeken.
In Roaring twenties deel je het huis met een menigte maar ‘s nachts is iedereen verdwenen. Je blijft alleen achter. Hoe verklaar je dat contrast? Wat doet eenzaamheid met een mens? (in positieve en of negatieve zin)
Ik wil eenzaamheid geenszins verheerlijken. Echte eenzaamheid verdort een mens, het droogt je langzaam uit, tot er nog maar weinig te voelen valt. Het verlengt uren, vooral ’s nachts, en maakt je gelaten, lethargisch, liggend onder een deken, opgetrokken tot boven je hoofd omdat het invallend licht te veel zeer doet. Het staat in schril contrast het met het gezocht alleen zijn: de stilte die in lege kamers hangt en ruimte biedt aan alle emoties die gevoeld kunnen worden, zonder dat ze opgelost moeten worden. De vrijheid om je over te geven aan die emoties zonder ze te moeten verklaren, dat vind ik heerlijk. Als de kinderen naar school zijn, kom ik binnen in een leeg huis en luister ik altijd even naar die stilte: het is een soort belofte, een open ruimte voor mezelf, die een speelsheid in zich draagt, een lichtheid die op andere moment overweldigd wordt door praktische beslommeringen en zelfopgelegd moeten.
3 CITATEN
Ik laat je spontaan reageren op drie citaten. Solitude is a silent storm that breaks down all our dead branches.
Kahlil Gibran
Bij echt groot verdriet of rauwe dingen die gebeuren in mijn leven, zoek ik alleen zijn op om door die emoties te kunnen gaan. Denk aan de theatrale dingen: schreeuwen op een veld, lange uithalen met snot en tranen op een houten vloer. Nadien voel ik me altijd beter, leger en moe, maar op een of andere manier ook rustiger, ontdaan van mijn ‘dead branches’.
Een veelvoorkomende fout van mensen: bij goed weer geen rekening houden met storm.
Machiavelli
Ik ben een echte piekeraar en heb de neiging dingen, situaties, gesprekken te overanalyseren en overdenken. Ik maak me vaak onnodig zorgen en vergeet daardoor te zien wat er wel is. Alsof je vooraf al incalculeert wat er verkeerd zal gaan en zo een schaduw werpt over de gemakkelijke, de goede momenten. Het is iets waar ik me blijvend bewust van moet zijn, om dat licht zonder restrictie te durven toelaten.
You only live once, but if you do it right, once is enough.
Mae West
Dit sluit voor mij aan bij mijn voorliefde voor intensiteit, waar ik het eerder over had. Ik hou enorm van grote emoties, geraakt worden door muziek, theater of boeken. Ik kan me ook echt in dat gevoel gooien. Onsterfelijkheid is voor mij een vreselijk idee: het idee dat het eindigt, vind ik net geruststellend. Omdat het je dwingt om er voluit voor te gaan.
TOT SLOT
Wat houd je op koers en wat ligt er nog voor de boeg?
Ik heb geen masterplan of grote strategie. Het schrijven gebeurt heel organisch bij mij, op sommige momenten valt het stil en op andere momenten stroomt en bloeit het. Vroeger panikeerde ik daarover, maar ik heb geleerd dat proces te vertrouwen. Ik schrijf dus gestaag verder aan kortverhalen en aan poëzie, en zorg er vooral voor dat ik mezelf blijf voeden – door veel te lezen, cultuur op te snuiven, met mensen te praten en verwonderd te blijven kijken naar mezelf en mijn gedrag.
lees:
interview: Wim Vandeleene