De schaal van een tafel

Wim Vandeleene
5 dagen geleden
2 minuten om te lezen

Over bouwheren van Mahlu Mertens

In haar tweede bundel Brooddoosomhelzing neemt Mahlu Mertens onder meer de bouwheren in het vizier. Scherpgesneden heren noemt ze hen. Hun ontwerp staat centraal, een stad op de schaal van een tafel. Zo klein dat de wolkenkrabbers op een handpalm passen. Alleen, de bewoners kan je niet plannen. Je kan hen als bevroren poppen in een decor plaatsen.

De dichter maakt de inventaris van wat ontbreekt. De alledaagse, kwetsbare elementen die een stad leefbaar maken, maar die in het kartonnen biotoop van de bouwheren geen plek verdienen. Ziekenhuisbedden, schoolborden, de krijlijnen van het hinkelspel. Het speelplein blijft blanco.

De toon blijft beheerst, bijna zakelijk, wat de kritiek krachtiger maakt. Geen tirade maar een soort verzet. Ogenschijnlijke licht stelt het de hoogmoed van technocraten en hun 'maakbare' stad in vraag.

Een toevallige stoot tegen de tafel volstaat om de gebouwen te doen wankelen. De vraag naar de “miniatuurschaal van Richter” verbindt het kleine ongeluk met grotere rampen.

Met papier, plaksel en karton stelt de dichter vragen over de fundamenten en de gevolgen van een ontwerp dat mensen herleidt tot figuranten. Bouwheren is een scherpzinnig en gelaagd gedicht dat na de slotregel nog naschokt.

Bouwheren

De scherpgesneden heren zijn vergeten dat de flats buiten

een ander soort bewoners hebben dan de schaalstad op deze tafel.

De weinige witte poppetjes zijn bevroren: de suggestie van beweging

benadrukt des te meer het gebrek aan leven.

In de ziekenhuizen ontbreken de bedden: geen plaats voor patiënten

noch personeel. Er hangen geen schoolborden aan de muren

van wit karton. De speelplaats is blanco: de architecten dachten niet

aan de krijtlijnen van een hinkelspel, een voetbalveld.

Hier passen zelfs wolkenkrabbers op een hand.

Alles hangt met plaksel aan elkaar, volstrekt normaal,

pas in de grotemensenwereld doet bewapening ertoe.