_edited.png)
Toen God het ruimtekookboek voor beluste dummies las, herlas,
roerde Hij als bezeten in de oersoep. Schiep daaruit de aarde.
Engelen beloerend, probeerde Hij wat wezens uit, creëerde
de viervleugelige rectosaurus en het fladderende wurghoefblad.
Edoch, op die gedrochten liet God een meteoriet los, knutselde
grootschaliger. De zelfgebouwde gigakern begon volautomatisch
uit te dijen. Knap hoe Zijn ontwerpen in het zwerk verschenen,
gaande van de Melkweg over het Sigaarstelsel tot de Plejaden.
God zag dat het grandioos was, wou het aardrijk nog voleindigen.
De mantelbaviaan werd afgevinkt. De mens kwam aan de beurt.
Hij wist al hoe de voorplanting geschieden zou: halfautomatisch
via pretknopjes en zwelstangen, behalve voor de maagd Maria.
Sinds de zoon verrezen is, bestookt hij onze bol met hittegolven,
stormen en devote plagen. Zijn stigmatahanden schudden soms
de tektonische platen. Demagogen, apostaten en perverten
seint hij door aan Vaderlief, zich verdiepend reeds in SEVID-22.
Stel, ik nodig een kransje poëzieliefhebbers of -kenners uit en laat die plaatsnemen in een zaaltje, vanzelfsprekend op anderhalve meter van elkaar. Ik geef aan elk een kopie van het gedicht ‘Wat geschapen moest, is nooit voltooid’ van Rik Dereeper en vraag om het gedicht in stilte te lezen. Mijn taak is het om de aanwezigen te observeren. Wat merk ik? Alle lezers krijgen in de loop van het gedicht een twinkeling in de ogen, een glimlach om de mond. Er zijn er een aantal die in de lach schieten. Ik hoef de test niet werkelijk uit te voeren om te weten dat dit gedicht het geluksgevoel bij de proefpersonen verhoogt, hoe aardig het ook zou zijn om hier effectief een medisch experiment aan te koppelen. Maakt poëzie gelukkig? Die van Rik Dereeper alleszins wel. (‘Dokter, ik voel me een beetje depri de laatste tijd.’ ‘Wel, mijn beste, ik schrijf u een dosis Dereeper voor. Drie maal daags een gedicht, voor of na eten, maakt niet uit.’)
Iemand zou dit gedicht ‘geestig’ kunnen noemen en het daarmee beledigen. ‘Geestig’ betekent volgens Van Dale ‘met humor bepaald’ of ‘grappig’. Te weinig kwalificaties om het gedicht van Rik Dereeper recht te doen. Ik opteer eerder voor het Engelse witty, afgeleid van wit wat betekent ‘the ability to use words in a clever and humorous way’. Geestig is grappig, witty is grappig én slim. Dat is een groot verschil. Geestig is de nog niet zatte nonkel die staand op een stoel redelijk toonvast ‘Laat de zon in je hart’ zingt met nog geen Omer in zijn poot en zijn das nog niet rond zijn hoofd geknoopt. Geestig is slechts twee stappen verwijderd van platvloersheid en plaatsvervangende schaamte (zat, vals, Omer in de poot, das rond het hoofd geknoopt). Geestig werkt voor even – oké, nonkel Marcel, het is goed geweest, spaar ‘Als een leeuw in een kooi’ maar op voor een volgend familiefeest -, witty heeft een langere vermakelijkheidsduur. Geestig is gesneden koek voor mijn achterlijke tante, voor wie witty te hoog gegrepen is. Ruimtekookboek, dummies, oersoep, rectosaurus, wurghoefblad… tegen het einde van de eerste strofe grijpt mijn achterlijke tante alweer naar haar Dag Allemaal en steekt ze een cd’tje van David Vandyck in haar speler. Niks mis mee, leven en laten leven.
Ik vind het onnodig om het gedicht strofe per strofe te bespreken. Neem en lees en zie hoe sterk het is. Dit is het scheppingsverhaal met een twist. Het scheppingsverhaal opleuken, dat hebben wel meer dichters en schrijvers gedaan, maar zelden zo taalvaardig en met zoveel taalplezier. Rik Dereeper etaleert zijn kennis, maar het komt niet drammerig of pedant over. Het gedicht is niet uitleggerig, bevat een logische voortgang, zonder losse eindjes, zonder passages die de lezer in verwarring brengen. Het gedicht nodigt uit om opnieuw gelezen te worden, traag, elk woord savourerend. Een doorwrocht gedicht, af, vintage Dereeper, grote klasse. Rik Dereeper is een veelgelauwerde dichter. De dag dat hij besluit om zijn gedichten in boekvorm uit te geven wordt een hoogdag voor de Nederlandstalige poëzie.